Wstęp
Rozszerzenie Domen Strategicznej Architektury Biznesowej
Strategie
Miary
Produkty
Interesariusze
Polityki
Inicjatywy
Powiązania architektury biznesowej z kluczowymi domenami w ramach innych dyscyplin
Droga klienta
Procesy biznesowe
Aplikacje i usługi programistyczne
Wymagania
Podsumowanie
Wstęp
W poprzednim artykule przedstawiono rosnące znaczenie architektury biznesowej (co widać w działaniach takich firm, jak przykładowo Microsoft i SAP) jako pomostu łączącego cele strategii z jej realizacją oraz podstawowe domeny. W niniejszym artykule zostaną przedstawione domeny rozszerzające strategicznej architektury biznesowej oraz relacje z innymi dziedzinami biznesowymi wykorzystywanymi w przedsiębiorstwie.
Rozszerzenie Domen Strategicznej Architektury Biznesowej
W strategicznej architekturze biznesowej domeny podstawowe są powiązane z domenami rozszerzającymi, do których zaliczamy:
- Strategie
- Miary
- Produkty
- Polityki
- Interesariuszy
- Inicjatywy
Największą wartość poznawczą i zarządczą o przedsiębiorstwie uzyskuje się dzięki zmapowaniu i pokazaniu relacji pomiędzy sześcioma domenami rozszerzającymi a możliwościami i strumieniami wartości. Poniżej krótko omówiono, na przykładach, domeny rozszerzające i ich powiązania z innymi domenami.
Strategie
Strategie reprezentują różne aspekty kierunku rozwoju biznesu, koncentrując się na celach ogólnych, szczegółowych oraz kierunkach działania. Cele są kluczowym punktem odniesienia i zazwyczaj są mapowane z następującymi elementami strategicznej architektury biznesowej:
- strumieniami wartości i możliwościami, na które wpływają,
- jednostkami biznesowymi, których dotyczą,
- inicjatywami, które je realizują.
Kierunki działania stanowią pomost łączący strategię, architekturę i realizację, ponieważ koncentrują się na konkretnym podejściu do realizacji celów.
Przykład 1
Cel polegający na zwiększeniu przychodów można osiągnąć na wiele sposobów, poczynając od:
- wejścia na nowy rynek – rozszerzenie działalności na terytorium innego kraju bądź kontynentu,
- wprowadzenia nowego produktu – sprzedaż produktu na dotychczasowych rynkach zbytu lub wejście na nowe rynki,
- przejęcia innej firmy lub partnerstwa – pozwalają na szybkie zwiększenie przychodów dzięki wykorzystaniu przejmowanych/partnerskich kanałów dystrybucji.
Architekci biznesowi w swojej praktyce korzystają z Motywacyjnego Modelu Biznesowego, aby określić i skoordynować cele ogólne i szczegółowe oraz realizujące je kierunki działania w postaci szczegółowych strategii i działań taktycznych. Poniższe dwa schematy prezentują przykładową wizję i misję spółki.
Schemat 1. Przykładowy schemat Wizji firmy IT
Schemat 2. Przykładowy schemat kierunków działania firmy IT
Miary
Miary są kolejną domeną, której celem jest dokonanie pomiaru realizacji celów organizacji wynikających ze strategii. Są wykorzystywane także do oceny strumieni wartości i możliwości biznesowych.
Przykład 2
Jeżeli przedsiębiorstwo postawiło sobie za cel zwiększenie satysfakcji klienta, może opracować ocenę punktową (scoring) satysfakcji klienta. Badanie zadowolenia może odbywać się online poprzez ankiety, wywiady lub w bezpośredniej rozmowie telefonicznej.
Czas trwania procesu akceptacji zamówienia składanego przez klienta w sklepie online będzie miarą etapu strumienia wartości związanego z nabyciem produktu.
Produkty
Produkty reprezentują towary i usługi, które organizacja oferuje swoim klientom. Stanowią one element „propozycji wartości” w modelu biznesowym. Opracowanie i zastosowanie spójnej klasyfikacji produktów (np. kategorie, podkategorie, grupy, podgrupy) oraz nazewnictwa zapewni odpowiednią jakość danych i pozwoli płynnie wdrożyć narzędzia „data science”.
Interesariusze
Pojęcie interesariusze obejmuje wszystkich „graczy” występujących w całym ekosystemie przedsiębiorstwa. Dzielimy ich na zewnętrznych i wewnętrznych wobec przedsiębiorstwa. Są oni aktywnymi uczestnikami uruchamiającymi wybrane strumienie wartości, aby otrzymać i/lub wnieść określoną wartość (np. klienci, pracownicy, dostawcy, partnerzy, odbiorcy, audytorzy, regulatorzy).
Polityki
Polityki kierują działaniem organizacji i mogą być narzucone zewnętrznie np. w postaci dyrektywy, regulacji lub wewnętrznie jako procedury, instrukcje, przewodniki (np. polityka działu kadr w zakresie organizowania szkoleń dla pracowników).
Inicjatywy
Inicjatywy są nakierowane na realizację celów strategicznych. Na wstępnym etapie planowania stanowią zazwyczaj ogólnie zdefiniowane koncepcje pracy do wykonania, definiując skoordynowaną ścieżkę działania. W celu ich uszczegółowienia będą one podlegały dekompozycji i przypisaniu do konkretnych już programów, projektów, produktów czy zespołów operacyjnych.
Powiązania architektury biznesowej z kluczowymi domenami w ramach innych dyscyplin
Strategiczna architektura biznesowa jest otwarta również na domeny, które reprezentują inne aspekty działalności przedsiębiorstwa, ale wykraczają poza zakres architektury biznesowej.
Częstą praktyką architekta biznesowego jest pokazywanie relacji pomiędzy możliwościami i strumieniami wartości a innymi domenami, takimi jak:
- Droga klienta
- Procesy biznesowe
- Aplikacje i usługi programistyczne
- Wymagania
Poniżej przedstawiono ogólne informacje dotyczące domen z innych obszarów działalności przedsiębiorstwa.
Droga klienta
Droga klienta opisuje szczegółowo zestawienie wszystkich doświadczeń, z jakimi mają do czynienia klienci podczas interakcji z organizacją, zarówno przed, jak i po zakupie produktu lub usługi.
Schemat 3. Mapa Drogi Klienta
Procesy biznesowe
Procesy biznesowe reprezentują serię logicznie powiązanych działań lub zadań wykonywanych razem w celu uzyskania określonego zestawu wyników/rezultatów. Procesy stanowią element dyscypliny zarządzania procesami biznesowymi, która obejmuje identyfikację, projektowanie, wdrażanie, monitorowanie oraz ciągłe doskonalenie procesów w celu zwiększenia efektywności, skuteczności i elastyczności organizacji. Procesy biznesowe mogą i powinny być dostosowane do strumieni wartości, ponieważ razem tworzą spójne doświadczenia dla pracowników i gwarantują skuteczność operacji.
Aplikacje i usługi programistyczne
Aplikacje i usługi programistyczne oraz wszelkiego rodzaju narzędzia związane ze zbieraniem i zarządzaniem danymi to obszary należące do części architektury przedsiębiorstwa. Wchodzą one w skład domeny aplikacji, danych, usług programistycznych lub infrastruktury IT. Wymienione domeny łączą się z architekturą biznesową w celu automatyzacji możliwości lub możliwości są wykorzystywane w celu identyfikacji zasobów wielokrotnego użytku wśród wymienionych domen. Dobrym przykładem jest wykorzystanie chmury obliczeniowej, która daje przedsiębiorstwu dodatkowe możliwości biznesowe.
Wymagania
Wymagania są wynikiem zgłoszonych inicjatyw. Jeżeli dotyczą transformacji cyfrowej, będą realizowane jako projekty „zwinne” (Agile, SAF). Zazwyczaj wymagania projektowe podlegają dekompozycji na następujące elementy:
- Epiki
- Cechy ( features)
- Historie użytkownika
- Zadania
Epiki
Epiki są traktowane jako ogólne wymagania, reprezentujące konkretny cel. Z uwagi na swój obszerny zakres pracy, będą podlegały podziałowi na mniejsze i łatwiejsze do zarządzania części. Epiki są wykorzystywane do uchwycenia i ustrukturyzowania kluczowych potrzeb biznesowych lub klienta.
Cechy
Cechy to większe elementy funkcjonalności, będące częścią epiki. Są nadal zbyt duże, aby mogły zostać ukończone w jednym sprincie, ale są bardziej precyzyjne i bliższe temu, co faktycznie należy zbudować. Sprint to krótki, ograniczony przedział czasu, w trakcie którego zespół projektowy pracuje nad ukończeniem konkretnej ilości pracy.
Cechy dają lepszy obraz rozwiązania i sposobu, w jaki spełni ono wymagania epiki lub potrzeby biznesowej.
Historie Użytkownika
Historie Użytkownika są krótkimi, prostymi opisami funkcjonalności przedstawionymi z perspektywy użytkownika lub klienta, oczekującego nowej możliwości. Każda historia użytkownika jest zwięzła i skupia się na dostarczeniu precyzyjnej wartości.
Zadania
Zadania to najmniejsze jednostki pracy, które reprezentują konkretne czynności niezbędne do realizacji historii użytkownika. Podział historii użytkownika na zadania pomaga zespołowi programistycznemu efektywnie organizować i rozdzielać pracę. Zadania są bardzo konkretne i możliwe do wykonania, co czyni je idealnym narzędziem do śledzenia postępów pracy w ramach sprintu.
Podsumowanie
Strategiczna architektura biznesowa ma dużo szersze zastosowanie niż tylko realizacja strategii przedsiębiorstwa. Poprzez holistyczne, wielowymiarowe spojrzenie na organizację, SAB generuje wartość również w innych obszarach podejmowania decyzji biznesowych.
Poniżej przedstawiono dodatkowe korzyści związane z zastosowaniem strategicznej architektury biznesowej:
- Powiązanie rodzajów ryzyka lub polityk z możliwościami biznesowymi zapewnia całościowe spojrzenie na przedsiębiorstwo. Tak ustalone relacje wskazują, gdzie mogą się pojawić potencjalne zagrożenia i problemy dotyczące zgodności z przepisami, a także nadają priorytety poszczególnym rozwiązaniom
- Powiązanie produktów oferowanych przez organizację z możliwościami biznesowymi zapewnia wsparcie dla strategicznych decyzji w zakresie wprowadzenia na rynek nowych ofert produktowych. Umiejętne wykorzystanie istniejących możliwości lub ich ulepszenie, bądź stworzenie nowych, spowoduje wypracowanie przewagi konkurencyjnej i zwiększy szanse na sukces rynkowy
- Strategiczna architektura biznesowa jest również idealnym narzędziem do wspierania zmian strukturalnych, takich jak fuzje i przejęcia. Dzięki gotowej strukturze SAB pozwala na porównania działalności dwóch organizacji, ich modeli biznesowych i ustalanie kierunków rozwoju, wspierając procesy „due diligence” oraz działania integracyjne
- Ponadto strategiczna architektura biznesowa pozwala dokonać oceny wpływu potencjalnej dezinwestycji na model biznesowy, strumienie wartości, możliwości biznesowe i określić zestaw działań do jej przeprowadzenia.
Więcej informacji na temat architektury biznesowej, narzędzi modelowania, metodyce wdrożenia można znaleźć na stronie: https://ebusinessarchitecture.com/.
Podziękowania dla Pani Whynde Kuehn za wyrażenie zgody na wykorzystanie materiałów zawartych w książce „The Execution Challenge” autorstwa Whynde Kuehn i Brian H. Cameron, wydawnictwo Wiley
Grzegorz Tryc –
CFO (ACCA), Certified TOGAF® Business Architect
Przy współpracy:
Moniki Karniewskiej – Mazur
ACCA, IIA
